Wat maakt net trots zo intrigerend? Waarom delen we op onze professionele contexten zo vaak onze trots, en niet gewoon ons ‘geluk’? Waarom zijn we liever trots op prestaties, en niet gewoon blij met een goed resultaat? En waarom is trots tegelijk zo aanstekelijk én soms zo ongemakkelijk? Het antwoord begint bij de essentie:
Trots is universeel & uniek
Trots is meer dan een gevolg of een gevoel; het is een universele emotie die ons zin geeft.
Trots is geen oppervlakkig gevoel, het is een fundamentele, menselijke emotie. Onderzoek van gedragswetenschappers toont aan dat trots wereldwijd op dezelfde manier wordt herkend – aan houding, mimiek, toon. Zelfs mensen die blind geboren zijn, drukken trots op dezelfde manier uit.
Maar er is meer. Waar basisemoties zoals angst, boosheid, vreugde evolutionair eerder gericht zijn op overleven, geeft trots ons zin en richting. Trots is daarom als het ware een van de meest menselijke emoties. Deze sociale emotie is dé motor achter persoonlijke groei, inzet en betekenisvol werk.
Trots heeft 2 gezichten
Trots kan zowel positief als negatief worden ervaren, precies daarom gaan we er vaak onwennig mee om.
Maar trots is complex, het heeft twee gezichten. Enerzijds is er de vorm van trots die voortkomt uit inzet en prestatie – wat men ‘authentieke trots’ noemt. Deze vorm stimuleert zelfvertrouwen, motivatie en verbondenheid. Anderzijds is er ook trots die gebaseerd is op hoogmoed, zelfoverschatting en de drang om indruk te maken – overmoedige of ‘hubristische trots’ genoemd. Die neigt naar arrogantie, narcisme en roept vaak weerstand op.
Authentieke trots uit zich eerder als: ” dit heb ik echt goed gedaan,” terwijl hooghartige trots meer zal klinken als: “Kijk eens hoe goed ik ben!” Het is precies dit dubbelzinnige karakter dat maakt dat we soms terughoudend zijn om onze trots te tonen – of dat we moeite hebben met trots bij anderen.
Trots brengt identiteit & verbinding
Trots toont waar je goed in bent, en wanneer anderen op jou kunnen bouwen en vertrouwen.
En toch: authentieke trots is onmisbaar. Het toont wat mensen drijft, waar ze voor staan en waarin ze willen groeien. Het geeft een signaal aan je omgeving: hier sta ik voor, hier ben ik goed in, hiermee draag ik bij. Op die manier werkt trots als sociaal kompas – het geeft richting én creëert status. Het helpt ons om onze plek te vinden en relaties te versterken.
Trots werkt bovendien verbindend. Denk aan teams die samen een mijlpaal vieren, aan supporters die zich vereenzelvigen met hun club, ouders die hun kinderen zien afstuderen, medewerkers die elkaar enthousiast erkennen. Zelfs als we zelf niet direct hebben bijgedragen, voelen we ons toch betrokken. Dat is de aanstekelijke kracht van gedeelde trots: ze vormt onze identiteit, creëert verbondenheid en stimuleert onze prestaties.
Precies daarom verdient trots een expliciete plaats in het denken over werk en organisatie. Niet als neveneffect of bijzaak, maar als bouwsteen van cultuur, motivatie, identiteit en impact.